Provizyon ne demek? E-ticarette provizyonun anlamı, süreci, maliyetler ve 2025 verileriyle kapsamlı rehber

Provizyon, kartlı ödeme işleminin banka/ödeme kuruluşu tarafından geçici olarak onaylanıp tutarın blokeye alınması ve sahteciliğe karşı çeşitli kontrollerden geçirildiği güvenlik sürecidir. Bu sayede ödeme, kart, işyeri ve işlem parametreleri doğrulanır; tutar, satışa dönene kadar “bekleyen provizyon” durumunda kalır. Banka ve sektör kaynakları provizyonu “kartlı harcamalarda geçici bloke ve güvenlik kontrolü” olarak tanımlar. Akbank “Provizyon Bekleyen Ödeme” rehberi ve Halkbank blog yazısı bu tanımı destekler.

Provizyon ne demek: Türkiye pazarında ölçek ve neden kritik?

2025’te kart ekosistemi rekor seviyeye ulaştı: Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre 2025 yılı ortasında kart sayıları 135 milyonun üzerinde kredi kartı ve 214 milyonun üzerinde banka kartına çıktı. Kartlı ödeme yoğunluğu, provizyon süreçlerinin hem tüketici hem de üye işyeri açısından kritikleştiğini gösteriyor. BKM “Kart Sayıları” sayfasındaki güncel tablo, kart penetrasyonundaki artışı net biçimde ortaya koyuyor.

E-ticaret tarafında da ölçek büyüyor: Ticaret Bakanlığı, Türkiye’de e-ticaret hacminin 2024’te 3,4 trilyon TL’ye, işlem adedinin ise 6,67 milyara ulaşacağını öngördü. Bu hacim artışı, provizyon yönetimi (onay, kapama, iptal/iadeler, itirazlar) süreçlerinin doğrudan satış hızına ve nakit akışına etkisini katlıyor. Ayrıntılar için bakanlığın duyurusuna bakılabilir: “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü Raporu”.

Kredi kartı provizyon ne demek?

Kart sahibi ödeme yapar → banka/ödeme kuruluşu tutarı geçici olarak bloke eder → fraud ve limit kontrolleri çalışır → işyeri satış (capture/kapama) yaptığında tutar muhasebeleşir ve provizyondan düşer. Türkiye’de bankalar 3D Secure’ü yaygın güvenlik katmanı olarak kullanır; Garanti BBVA ve İş Bankası sayfalarında 3D Secure’ün Visa/Mastercard destekli doğrulama akışı anlatılır. 3D Secure kullanımı hem chargeback riskini hem de sahtecilik oranlarını azaltır.

“Bir işlem neden provizyonda bekler?” ve süreler

Provizyonun “beklemesi” doğaldır; çünkü banka/ödeme kuruluşu doğrulama ve risk kontrollerini tamamlar. Süre; işyeri sektörüne, bankaya ve iş akışına göre değişir. Banka ve sektör kaynaklarında görülen tipik aralıklar:

• E-ticaret ve mağaza içi çoğu işlem: 1–3 iş günü içinde kapanma eğilimindedir.
• Ön otorizasyon (pre-auth) işlemleri: Banka geliştirici dokümanlarına göre 7–9 gün bloke süresi görülebilir; bu süre dolmadan işyerinin kapama yapması gerekir.
• Seyahat, otel ve araç kiralama gibi teminat amaçlı işlemler: İş modeline göre 1–10 iş günü ve bazı uygulamalarda 21 güne kadar iade süresi örnekleri mevcuttur.

Provizyondan ne zaman düşer? Hangi adımlar etkiler?

• İşyeri “satış/kapama (capture)” yaptıktan sonra provizyon borca dönüşür, hesap hareketine yansır. Kapama yapılmazsa ön otorizasyon blokesi süre bitiminde kendiliğinden kalkabilir. (Garanti BBVA – Sanal POS Genel Kavramlar)
• 3D Secure ve bankanın anlık risk skorlaması sorunsuzsa işlemler daha hızlı sonuçlanır. (İş Bankası Sanal POS sayfası)

Provizyondaki para iptal edilir mi?

Evet; işyeri işlemi iptal ederse veya provizyon süresi dolup kapama yapılmazsa bloke kalkar. İptal ve iade süreleri bankaya ve iş modeline göre değişir; bankalar provizyon iptalinin birkaç iş gününde tamamlandığını belirtiyor.

Bekleyen provizyon nasıl hızlandırılır? (İşletmeler ve tüketiciler için)

İşletmeler için:

1. Ön otorizasyon yerine doğrudan satış (sale) akışı gerekiyorsa, sipariş onaylandığı anda anında kapama yapın.
2. ERP ve ödeme sağlayıcı entegrasyonunda “capture” tetiklerini sipariş durumuna bağlayın.
3. 3D Secure aktif ederek ek doğrulama ile manuel inceleme gereksinimini azaltın.
4. İptal/iade durumunda void/iptal çağrılarını aynı gün geçerek blokeyi gereksiz yere tutmayın. (Garanti BBVA geliştirici dokümanı, Garanti – 3D Secure)

Tüketiciler için:

1. Banka mobil uygulamasında bekleyen provizyon listesini kontrol edin ve gerekirse iptal/iade sürecini işyerinden tetikletin.
2. 3D Secure ile doğrulama ve SMS onayını doğru girdiğinizden emin olun; SIM/bloke gibi durumlar 3D akışını engelleyebilir. (İş Bankası – SIM kart blokesi yazısı)

“Provizyon verilememiştir” ne demek?

Bu hata; yetersiz limit, yanlış CVV/son kullanma tarihi, risk/fraud skoru, MCC kısıtı veya bankanın teknik reddi gibi nedenlerle ön onayın başarısız olduğu durumlarda görülür. Bankaların POS destek sayfalarında “ön provizyon iptal edilmiş” vb. kodlar yer alır. (İş Bankası POS Hata Kodları)

Provizyon ne demek: Maliyetler, komisyonlar ve kârlılığa etkisi

Türkiye’de ödeme kuruluşları/pos sağlayıcıları; komisyon oranı + işlem ücreti modeli uygular. Örnekler:

• iyzico: kurumsal satıcılar için %4,29 + 0,25 TL’den başlayan komisyon/işlem ücreti örneği. (iyzico yardım merkezi – fiyatlandırma)
• ParamPOS: kampanyalı %2,19 komisyon örneği. (Param Sanal POS)
• PayTR: dönemsel kampanyalar ve hacme bağlı teklif yaklaşımı; sitede %2,19 gibi kampanya duyuruları görülebiliyor. (PayTR ana sayfa/kampanya)

Kâr marjı örneği: Ortalama sepet 1.000 TL, kargo/ambalaj 70 TL, ürün maliyeti 750 TL → brüt kâr 180 TL. Ödeme sağlayıcı komisyonu %2,19 ise ~21,9 TL; %4,29 ise ~42,9 TL. Net kâr sırasıyla ~158 TL ve ~137 TL olur. Dolayısıyla komisyon optimizasyonu, provizyon yönetimi kadar nakit akışı ve kârlılık açısından kritiktir.

Rakip analizi (mobil uyumlu kısa tablo)

Sağlayıcı	Örnek komisyon bilgisi	Kaynak
iyzico	%4,29 + 0,25 TL (örnek kurumsal)	Fiyatlandırma iyzico.com
ParamPOS	%2,19 kampanya	Param Sanal POS param.com.tr
PayTR	Hacme göre teklif, %2,19 kampanya örn.	PayTR PayTR

Not: Oranlar iş modeline, hacme, taksit/vade farkına göre değişir; güncel teklif için sağlayıcıyla iletişim önerilir.

Yasal çerçeve: Provizyonu ilgilendiren başlıca düzenlemeler. Provizyon ne demek?

Kartlı ödemeler ve e-ticaret süreçleri; 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, 6493 sayılı Ödeme Hizmetleri ve E-Para Kanunu ve 6563 sayılı Elektronik Ticaret Kanunu ile çerçevelenir. Resmî kaynaklardan mevzuat ve güncellemeler:

• 5464 sayılı Kanun ve BDDK mevzuat sayfası
• 6493 sayılı Kanun
• 6563 sayılı Kanun ve eşik değer güncellemeleri (26 Şubat 2025 duyurusu)

Dünya örnekleri ve Türkiye uygulaması

3D Secure doğrulaması Visa/Mastercard tarafından küresel olarak desteklenir; Türkiye’de bankalar ve ödeme kuruluşları 3D’yi standart hale getirmiştir. Bu, sahtecilik riskini azaltır ve provizyonun hızlı satışa dönme olasılığını artırır. Türkiye’de geliştirici dokümanlarında görülentürden 7–9 gün ön otorizasyon blokeleri, seyahat/teminat işlemlerinde ise 10 iş günü+ iade pencereleri dünyadaki pratiklerle paraleldir. (Garanti BBVA Pre-Auth, Enterprise TR SSS)

WiserSell’den işinize yarayacak öneriler

• Provizyon politikanızı yapılandırın: Sipariş akışlarında “pre-auth → capture” modeli kullanıyorsanız, iptal/iade tetiklerini otomatikleştirin.
• 3D Secure + akıllı yönlendirme: Fraud’u düşürür; onay oranlarını artırır.
• Raporlama ve uyarılar: Bekleyen provizyonların 48 saatten uzun kaldığı siparişleri yakalayıp operasyon ekibine iş atayın.

WiserSell danışmanları, ödeme sağlayıcı seçimi, 3D Secure stratejisi ve iade süreçlerinizi birlikte tasarlasın: WiserSell ile ücretsiz danışmanlık alın.

Fantastik/yenilikçi fikirler

• “Provizyon Radar” mini-uygulaması: Bekleyen provizyonları yaş, tutar ve banka bazında skorlayıp otomatik “erken kapama” önerileri üretir.
• “Kâr-Marj Koruyucu”: Sepet anında sağlayıcıları komisyona göre A/B yönlendirir (akıllı switch).
• “Müşteri Güveni Puanı”: İade oranı düşük segmentlerde 3D zorunluluğunu adaptif azaltıp dönüşümü artırır (mevzuata uygun risk kurallarıyla).

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Provizyon ne demek?
Kartlı ödemede tutarın geçici bloke edilip güvenlik ve uygunluk kontrollerinden geçtiği süreçtir.

Kredi kartı provizyon ne demek?
Kredi kartından yapılan işlemde, banka tutarı geçici olarak ayırır; işyeri kapama yapınca satışa dönüşür.

Bir işlem neden provizyonda bekler?
Bankanın limit, fraud, 3D Secure doğrulaması ve işyeri operasyon adımları tamamlanana kadar bekler. Ön otorizasyonlarda süre doğal olarak uzundur.

Provizyondan ne zaman düşer?
İşyeri kapama yaptığında veya ön otorizasyon süresi dolduğunda düşer. Tipik işlemler 1–3 iş gününde kapanır.

Provizyondaki para iptal edilir mi?
Evet. İptal/iade tetiklenirse veya süre dolarsa bloke kaldırılır.

Bekleyen provizyon nasıl hızlandırılır?
İşyeri tarafında hızlı kapama/void; tüketici tarafında bankayla iletişim ve 3D doğrulamanın sağlıklı yapılması etkili olur.

Provizyon verilememiştir ne demek?
Ön onayın reddi demektir; yetersiz limit, güvenlik veya teknik nedenle olabilir. Kod örnekleri bankaların POS hata listelerinde yer alır.