GTİP Kodu Sorgulama (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) Nedir?

GTİP, yani Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu 12 haneli bir sınıflandırma kodudur. İlk 6 hanesi Dünya Gümrük Örgütü’nün (HS) küresel kodunu, sonraki 2 hane AB’nin Kombine Nomanklatür kodunu, kalan 4 hane ise Türkiye’ye özgü alt pozisyon numarasını gösterir. Bu sayede her ürünün ne olduğu, içeriği ve kullanım amacı netleşir. Yanlış kod seçimi –örneğin adı “Champagne” geçen bir kumaşın içki sanılması gibi– ciddi sorunlara yol açabilir. GTİP kodu sorgulama, İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yayımlanır.

GTİP Kodu Sorgulama nasıl yapılır?

Doğru kodu bulmak için öncelikle ürününüzün teknik özelliklerini belirleyin. Ardından resmi kaynaklardan arama yapın. Başlıca adımlar şunlardır:

• Ticaret Bakanlığı Tarife Arama Motoru: uygulama.gtb.gov.tr adresinde yer alan arama motorunda ürün adı veya kod girerek sonuç alabilirsiniz.
  
• TİM GTİP Arama: Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin sunduğu online araçlarla da GTİP sorgulayabilirsiniz.
  
• Diğer Kaynaklar: Ticaret Bakanlığı, lojistik ve gümrük müşavirliği siteleri, TradeAtlas veya AB mevzuatı veri tabanlarında da arama yapılabilir.

Gerekirse Bağlayıcı Tarife Bilgisi (BTB) talebi ile gümrük idaresinden resmi sınıflandırma kararı alabilirsiniz. Bu aşamalarda profesyonel destek gerekirse, yurtdışı e-ticarete yönelik çalışmalarınızda Wisersell’in ekosisteminden yararlanabilirsiniz: sipariş yönetimi, kargo yönetimi, danışmanlık, muhasebe, şirket açılışı gibi her alanda ücretsiz destek sağlar.

Farklı Ülkelerdeki Sınıflandırma Sistemleri

Her ülke/ek blok benzer bir sistem kullanır. Örneğin:

Ülke/Blok	Kod Sistemi (Kısaltma)	Kod Yapısı
Türkiye	GTİP (Türk GTİP)	12 hane (HS 6 + CN 2 + ulusal 4)
Avrupa Birliği	Kombine Nomanklatür (CN)	8 hane (HS 6 + ülkeye özgü 2)
ABD	Harmonized Tariff Schedule (HTS)	10 hane (HS 6 + ulusal 4)

Bu tabloda Türkiye’deki 12 haneli GTİP yapısı AB’dekinden daha ayrıntılıdır. Özetle, dünya genelinde 6 haneli HS kodu esas alınır; ülkelerin ek hane sayıları farklılık gösterir.

Yanlış GTİP Kullanımının Cezai ve Ticari Sonuçları

Yanlış GTİP kodu beyanı yasal yaptırımlar ve mali kayıplar doğurabilir:

Ek Vergi ve Faiz: Hatalı sınıflandırma nedeniyle eksik tahakkuk eden gümrük vergisi, KDV veya ÖTV gibi vergiler fark edilerek tahsil edilir. Türkiye’de vergi farkı %5’i aşarsa, eksik ödenen verginin üç katı idari para cezası kesilir. (Örneğin 100.000 TL eksik vergi varsa 300.000 TL ceza uygulanır.) %5’in altındaysa para cezası yoktur (sadece sembolik usulsüzlük cezası kesilebilir). Eksik vergi farkları ayrıca gecikme faiziyle tahsil edilir.

Para Cezaları ve Ceza Davaları: Türk Gümrük Kanunu’na göre kasıtlı veya ağır ihmal içeren yanlış beyanlar kaçakçılık suçu sayılarak adli yaptırımlara dönüşebilir. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca hapis cezası veya ağır para cezaları söz konusu olabilir. Uluslararası örneklerde benzer sonuçlar görülebilir: Örneğin ABD’de ihmalkâr hatada eksik verginin 2–4 katına kadar, kasti sahtekârlıkta mal bedelinin tamamına kadar para cezası verilebilir. Bazı davalarda 20 milyon doların üzerinde cezalar uygulanmıştır.

İthalatın Durdurulması ve Ticari Kayıplar: Yanlış beyan edilen mallar gümrükte durdurulabilir, sevkiyat gecikebilir veya iptal edilebilir. ABD Gümrük ve Sınır Koruma’ya göre, yanlış sınıflandırma eşyaların müsaderesi, ithal yasağı ve gecikme gibi sonuçlar doğurabilir. Bu da siparişlerin müşteriye ulaşamaması, itibar kaybı ve ek maliyetler demektir.

Bağlayıcı Tarife Bilgisi (BTB) İptali: Eğer daha önce BTB alınmışsa ve sonradan sınıflandırma değişikliği olursa, eski bilgiler geçersiz hale gelebilir. Bu durum ilave incelemelere ve revizyonlara neden olur.

Özetle, yanlış GTİP kullanımı hem vergi cezaları hem de ticari sıkıntılar (ürün iadesi, ceza puanı vs.) yaratır. Bu risklerden kaçınmak için doğru kodlamaya önem verilmeli, gerekirse profesyonel danışmanlık alınmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

GTİP kodu ne işe yarar?

GTİP, ürünleri standart bir sistemle tanımlayarak gümrük vergilerinin, izin ve denetimlerin doğru uygulanmasını sağlar. Uluslararası ticarette ürünlerin ne olduğu, hammaddesi ve kullanım amacı gibi bilgiler GTİP üzerinden anlaşılır.

GTİP kodu sorgulama nasıl yapılır?

Tarife Arama Motoru (Ticaret Bakanlığı), TÜİK’in sınıflandırma sunucusu veya TİM’in GTİP arama sayfası gibi resmi kaynaklardan ürün adı veya özellikleriyle arama yapılır. Şüphe halinde Gümrük idaresinden Bağlayıcı Tarife Bilgisi (BTB) alınabilir.

Yanlış GTİP kodu beyan etmenin cezası nedir?

Eksik ödenen vergiler geri alınır ve üzerine faiz eklenir. Türkiye’de eğer vergi farkı %5’i aşarsa, eksik verginin üç katı tutarında idari ceza uygulanır. Daha yüksek riskli durumlarda (kasıt, yüksek vergi kaybı) Türk Kaçakçılık Kanunu kapsamında hapis ve ağır para cezaları gündeme gelebilir.

GTİP kodu sorgulama ile HS kodu sorgulama aynı şey midir?

Evet, GTİP Türkiye’de kullanılan 12 haneli koddur ve ilk 6 hanesi Uluslararası Armonize Sistem (HS) koduyla aynıdır. Yani GTİP, HS kodunun yerel (AB ve Türkiye’ye özgü) eklerle genişletilmiş halidir.

Yanlış sınıflandırılan ürünlerin ticari riski nedir?

Hatalı GTİP, malların gümrükte durdurulmasına, iade edilmesine veya gecikmesine neden olabilir. ABD kaynaklarına göre yanlış kodlama, eşyanın müsaderesi, ek cezalar ve hatta ithalat yasaklarıyla sonuçlanabilir.

Yurtdışına e-ticaret yapan bir firma GTİP kodu desteği nereden alabilir?

Gümrük ve ticaret danışmanlığı veren kuruluşlar yardımcı olabilir. Ayrıca, dış ticaret süreçlerinde Wisersell gibi platformlar destek sağlar. Wisersell’in ekosisteminden sipariş yönetimi, kargo, danışmanlık, muhasebe ve şirket açılışı gibi alanlarda ücretsiz yardım alabilirsiniz https://www.wisersell.com